Corticosteroid là gì? Công dụng và tác dụng phụ của Corticosteroid
Corticosteroid là một nhóm thuốc nhân tạo hoặc tổng hợp được sử dụng trong lĩnh vực y tế. Chúng giảm viêm trong cơ thể bằng cách giảm sản xuất một số hóa chất. Ở liều cao hơn, corticosteroid còn làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch.
Corticosteroid tương tự như cortisol, một loại hormone được sản xuất tự nhiên bởi tuyến thượng thận của cơ thể chúng ta. Cortisol đóng vai trò quan trọng trong một loạt các quá trình sinh học, bao gồm chuyển hóa, phản ứng miễn dịch và stress.
Vì corticosteroid làm giảm sưng tấy và kích ứng, các bác sĩ thường kê đơn để điều trị các bệnh như hen suyễn, phát ban hoặc lupus. Corticosteroid có thể làm giảm đáng kể các triệu chứng, nhưng đi kèm với nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt nếu sử dụng lâu dài.
Chúng ta sẽ khám phá cách loại thuốc quan trọng này được sử dụng để điều trị một loạt các tình trạng sức khỏe, các dạng corticosteroid và các tác dụng phụ tiềm ẩn.
Corticoid điều trị bệnh gì?
Corticosteroid được sử dụng để điều trị khá nhiều vấn đề sức khỏe, từ dị ứng theo mùa đến viêm cơ quan đe dọa tính mạng.
Các loại bệnh mà bác sĩ thường điều trị bằng corticosteroid bao gồm:
-
Hen suyễn
-
Sốt
-
Bệnh chàm
-
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
-
Bệnh Gout
-
Bệnh viêm ruột
-
Bệnh đa xơ
Đôi khi hệ miễn dịch hoạt động không chính xác và tấn công các cơ quan, xương hoặc mô của chính cơ thể bạn. Corticosteroid có thể làm giảm viêm và ngăn ngừa tổn thương. Chúng cũng ảnh hưởng đến cách hoạt động của các tế bào bạch cầu và làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch.
Khi một người bị viêm khớp dạng thấp bùng phát, tiêm corticosteroid có thể giúp giảm nhanh viêm khớp.
Ở những người vừa được cấy ghép nội tạng, corticosteroid giúp ức chế hệ thống miễn dịch để giảm khả năng cơ thể không tiếp nhận nội tạng.
Các loại corticosteroid
Corticoid có thể dùng cho toàn thân hoặc từng bộ phận nhất định. Còn Steroid cục bộ nhắm vào một bộ phận cụ thể của cơ thể.
Chúng có thể được bổ sung qua:
-
Kem bôi da và thuốc mỡ
-
Thuốc nhỏ mắt
-
Thuốc nhỏ tai
-
Thuốc nhỏ mũi
Steroid toàn thân di chuyển qua máu để hỗ trợ các bộ phận của cơ thể.
Chúng có thể được bổ sung thông qua:
- Thuốc uống
-
Thuốc tiêm vào cơ
-
Đường truyền tĩnh mạch (IV)
Trong số những bệnh nhân nhập viện với COVID-19, việc sử dụng corticosteroid toàn thân đã được chứng minh là làm giảm tỷ lệ tử vong.
Corticosteroid thông thường
Hầu hết các loại thuốc này có dạng uống, bôi và tiêm.
Một số cái tên phổ biến bao gồm:
- Prednisone (Deltalone, Prednicot, Cotolone)
-
Prednisolone (Orapred, Omnipred)
-
Cortisone (Cortone)
-
Hydrocortisone (Cortef, Hydrocort)
-
Triamcinolone
-
Dexamethasone (Decadron)
-
Mometasone (thuốc xịt Nasonex)
Như bạn có thể thấy, corticosteroid là một nhóm thuốc đa năng. Liều dùng rất khác nhau tùy thuộc vào tình trạng mà bác sĩ đang điều trị và sức khỏe tổng thể của bạn.
Tác dụng phụ của corticosteroid là gì?
Một số tác dụng phụ có thể xảy ra với steroid tại chỗ, hít và tiêm. Tuy nhiên, hầu hết các tác dụng phụ đến từ steroid đường uống.
Tất cả các loại corticosteroid có nguy cơ phát triển bệnh nhiễm trùng nấm. Một số cũng có thể khiến lượng đường trong máu cao, hoặc tăng đường huyết.
Tác dụng phụ của steroid đường uống
-
Teo da và cơ
-
Tăng nguy cơ nhiễm trùng
-
Huyết áp cao
-
Thay đổi tâm trạng hoặc hành vi
-
Loãng xương
-
Bệnh tăng nhãn áp
-
Bệnh tiểu đường
Sử dụng lâu dài có dẫn đến:
-
Tăng cân
-
Sưng mặt hoặc bọng mắt (giữ nước)
-
Buồn nôn
-
Đau dạ dày
-
Loãng xương
Tác dụng phụ của corticosteroid dạng hít
-
Ho khan
-
Khó nói (chứng khó nói)
-
Nấm miệng
Tác dụng phụ của corticosteroid tại chỗ
-
Nổi mụn
-
Bệnh trứng cá đỏ
-
Rạn da
-
Viêm da quanh miệng
-
Chậm lành vết thương (hiếm gặp)
Các tác dụng phụ do tiêm corticosteroid có thể bao gồm
-
Đau nhức tạm thời
-
Mất màu da khu vực tiêm
-
Cao huyết áp
-
Đỏ mặt
-
Mất ngủ
-
Nhiễm trùng
Không phải cơ thể tất cả mọi người đều xảy ra tác dụng phụ khi dùng corticosteroid. Các tác dụng phụ dễ xảy ra hơn nếu dùng corticosteroid ở liều cao trong thời gian dài.
Trên đây là một vài thông tin tham khảo về corticosteroid, các dạng corticosteroi, công dụng và tác dụng phụ của corticosteroid bạn cần biết. Tốt nhất bạn nên đến thăm khám và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ loại corticosteroid nào để đảm bảo an toàn bạn nhé!
Mời các bạn bình luận hoặc đặt câu hỏi